Rozpoczęcie działalności gospodarczej: jaką formę opodatkowania wybrać?

Konieczność wyboru formy opodatkowania na początku roku lub na początku prowadzenia działalności gospodarczej stawia przedsiębiorców przed poważnym dylematem. Najczęściej nie są w stanie nawet w przybliżeniu określić przychodów, jakie osiągnie firma w danym roku.

Podmioty już działające mogą prognozować na podstawie danych historycznych i aktualnych rynkowych trendów. W przypadku start-upów przydatna mogłaby się okazać pomoc wróżki. Tymczasem do dyspozycji jest tylko biznesplan oparty na mniej lub bardziej realistycznych założeniach i doradca podatkowy.

Co to jest działalność gospodarcza?

Dla potrzeb podatku dochodowego, działalność gospodarcza to działalność zarobkowa: wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa lub polegająca na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż, albo wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych, prowadzona we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych źródeł przychodów opodatkowanych podatkiem PIT.
Kiedy zdecydujemy się na prowadzenie określonej działalności gospodarczej, musimy dokonać wyboru formy opodatkowania podatkiem PIT. Wybór ten jest bardzo ważny, gdyż wpływa nie tylko na wysokość przyszłego podatku, ale też na rodzaj i zakres prowadzonych ewidencji księgowych.

Jaką formę opodatkowania wybrać?

Do wyboru są cztery formy opodatkowania:

  • na zasadach ogólnych ‑ według skali podatkowej,
  • według jednolitej stawki (podatek liniowy),
  • w formie zryczałtowanej – na podstawie karty podatkowej,
  • lub ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

W przypadku zasad ogólnych (zarówno podatku wg skali jak liniowego), podatek obliczamy od dochodu, tj. różnicy pomiędzy faktycznie uzyskanym przychodem a kosztami jego uzyskania. Przy opodatkowaniu ryczałtem podatek obliczamy od przychodu, czyli koszty uzyskania przychodu nie będą miały wpływu na wysokość naszego podatku. Natomiast przy opodatkowaniu kartą podatkową na wysokość podatku nie ma wpływu ani wysokość przychodu, ani koszty jego uzyskania, gdyż podatek ustalany jest decyzją organu podatkowego.
Każda z powyższych form ma swoje zalety i wady. Pozwala w określonych sytuacjach zoptymalizować koszty związane z obciążeniami publiczno-prawnymi, ale też niesie ze sobą pewne ryzyka.

Trudne planowanie podatków

Przy wyborze formy opodatkowania niezbędna jest znajomość wskaźników ekonomicznych związanych z funkcjonowaniem firmy. Powinniśmy m.in. dokonać analizy wielkości spodziewanych przychodów, wydatków, czyli kosztów uzyskania przychodu, w tym również kosztów związanych z prowadzeniem księgowości, które różnią się w zależności od wybranej formy opodatkowania.

Decydując się na wybór formy rozliczenia, musimy wziąć pod uwagę:
–  rodzaj działalności, którą zamierzamy uruchomić,
–  jej rozmiar,
–  wysokość spodziewanych przychodów i kosztów.
Musimy dokładnie przemyśleć swój wybór, gdyż zmiana formy opodatkowania w trakcie roku podatkowego nie jest możliwa. Będziemy mogli to zrobić dopiero od następnego roku podatkowego

Zasady ogólne – skala podatkowa (podatek progresywny)

Opodatkowanie według skali (obecnie 18% i 32%) to najbardziej podstawowa forma opodatkowania. W jej przypadku podatek PIT płacimy od faktycznie uzyskanego dochodu (po odjęciu kosztów uzyskania przychodu). Przychody i koszty musimy wykazywać w ewidencji, zwanej podatkową księgą przychodów i rozchodów lub w księgach rachunkowych, prowadzonych zgodnie z przepisami o rachunkowości.

Jeżeli w ustawowym terminie nie złożymy wniosku lub oświadczenia o zastosowanie zryczałtowanych form opodatkowania albo oświadczenia o wyborze opodatkowania według jednolitej 19% stawki podatku, musimy rozliczać się właśnie w ten sposób – na zasadach ogólnych.

Roczne zobowiązania podatkowe wylicza się następująco:

Wydaje się, że zwłaszcza na początku działalności jest to najbezpieczniejsza, najprostsza i najbardziej sprawiedliwa forma opodatkowania. Przedsiębiorca płaci podatek tylko wówczas, kiedy rzeczywiście zarobi. Jeśli jego koszty przekroczyły dochody, jeśli inwestował, jeżeli poniósł stratę, podatku nie zapłaci.

Zasady ogólne – podatek liniowy

Podatek PIT w tej formie płaci się również od faktycznie uzyskanego dochodu. Aby ustalić dochód, musimy od przychodu z działalności gospodarczej odjąć koszty jego uzyskania. Przychody i koszty wykazujemy w ewidencji, zwanej podatkową księgą przychodów i rozchodów lub w księgach rachunkowych.

Należny podatek według 19% stawki obliczamy niezależnie od wielkości osiągniętego dochodu, co oznacza, że zaliczkę musimy zapłacić już za pierwszy miesiąc, w którym osiągnęliśmy dochód.

Minusem jest również to, że podatek liniowy nie pozwala na skorzystania z niektórych ulg. Taka forma może być jednak opłacalna w przypadku firmy, która przynosi wysokie dochody. Co więcej, nie wyklucza jednoczesnego osiągania przychodów ze stosunku pracy, opodatkowanego na ogólnych zasadach.

Ryczałt od przychodów opodatkowanych

Ryczałt jest uproszczoną formą rozliczenia podatku dochodowego. Zryczałtowane formy opodatkowania uniezależniają wysokość podatku od wysokości dochodu. Podatek obliczamy od przychodu, którego nie możemy pomniejszyć o żadne koszty jego uzyskania.

Wysokość stawek ryczałtu uzależniona jest od rodzaju działalności. Przykładowo:

  • 20% od przychodów osiąganych z działalności w zakresie określonych wolnych zawodów np. przez lekarzy, lekarzy stomatologów, lekarzy weterynarii, techników dentystycznych, położne, pielęgniarki, tłumaczy (pod pewnymi warunkami).
  • 17% od przychodów ze świadczenia niektórych usług niematerialnych, m.in. wynajmu samochodów osobowych, hoteli, pośrednictwa w handlu hurtowym,
  • 8,5% od przychodów m.in. z działalności usługowej, w tym od przychodów z działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%,
  • 5,5% od przychodów m.in. z działalności wytwórczej i budowlanej,
  • 3% od przychodów m.in. z działalności usługowej w zakresie handlu oraz z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu.

Nie każdy jednak ma prawo do ryczałtu. Ryczałtu nie będziemy mogli wybrać, jeżeli prowadzimy np. aptekę, lombard czy kantor. Ponadto jeżeli w danym roku podatkowym podatnik uzyska przychody w wysokości przekraczającej równowartość 150 tys. EUR, w następnym roku traci prawo do korzystania z tej formy opodatkowania.

Zdecydowany plus tej formy opodatkowania to generalnie niższa stawka procentowa w porównaniu skali podatkowej, co jest korzystne w przypadku niektórych rodzajów działalności oraz stałych wysokich dochodów (przekraczających 2 próg podatkowy). Ponadto forma ta nie wymaga comiesięcznych deklaracji podatkowych.

Minusem jest niemożność odliczenia kosztów uzyskania przychodu oraz skorzystania z ulg podatkowych. Rozwiązanie takie będzie więc korzystne głównie przy tych rodzajach działalności, gdzie te koszty są stosunkowo niskie.

Karta podatkowa

Przy opodatkowaniu kartą podatkową na wysokość podatku nie ma wpływu ani wysokość przychodu ani koszty jego uzyskania, gdyż podatek ustalany jest decyzją organu podatkowego. Karta podatkowa jest przeznaczona dla podatników prowadzących ściśle określone rodzaje działalności gospodarczej, wytwórczo-usługowej i handlowej wyłącznie na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Można nią opodatkować m.in. usługi zegarmistrzowskie, usługi tapicerskie czy usługi krawieckie, handel detaliczny, działalność gastronomiczną (bez możliwości sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%), rozrywkową, usługi transportowe (prowadzenie taksówki), wolny zawód.

Wysokość podatku zależy od:
– rodzaju i zakresu prowadzonej działalności,
– liczby zatrudnionych pracowników,
– liczby mieszkańców miejscowości, na terenie której prowadzimy działalność.

Wysokość podatku nie zależy więc od wysokości uzyskanego przychodu (dochodu) z działalności, co w przypadku okresów zastoju może powodować wysokie obciążenia dla firmy. Ponadto rozliczenie takie oznacza brak możliwości korzystania z usług firm podwykonawczych, możliwość zatrudnienia pracowników tylko na umowę o pracę, ograniczenie dla współmałżonka, który nie może wykonywać działalności w tym samym zakresie. Niewątpliwym plusem jest maksymalne uproszczenie księgowości i rozliczeń z urzędem skarbowym.

Warto dopytać doradcy

Możliwości jest jak widać kilka. Dlatego zwłaszcza na początku swojej drogi w roli przedsiębiorcy, gdy niewiele mamy danych pozwalających przewidzieć przychody i tempo rozwoju firmy, warto zasięgnąć opinii doradcy podatkowego.

Masz pytania dotyczące rachunkowości lub prawa podatkowego?
Potrzebujesz pomocy prawnej?

Wypełnij formularz kontaktowy

i skontaktuj się z nami

    Jaka usługa Cię interesuje?
    Jak możemy się z tobą skontaktować?

    Powiązane wpisy

    Amortyzacja podatkowa i księgowa środków trwałych. Stawki i metody amortyzacji środków trwałych.

    Często, podczas wykonywania przez nas zleceń, pojawia się problem dotyczący nieprawidłowych stawek i metod amortyzacji podatkowej. Jest to spowodowane próbą...

    Nowy Ład w pigułce – stan na 12 października 2021 r.

    W dniu 1 października 2021 r. Sejm RP przyjął większością głosów rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym...

    Polski Ład – co przyniosą zmiany? Podcast Czynimy Biznes Łatwiejszym

    Polski Ład jest największą rewolucją podatkową od lat. Przyglądamy się czujnie wszelkim zapowiedziom oraz komentujemy na bieżąco zmiany z perspektywy przedsiębiorcy....