Jest szansa dla osób posiadających kredyty we frankach szwajcarskich na zmniejszenie obciążeń związanych z tym kredytem. W czasie, gdy politycy i przedstawiciele branży finansowej zastanawiają się nad globalnym rozwiązaniem problemu kredytobiorców, które ocali zyski banków i odciąży frankowiczów, ci ostatni mogą zacząć działać sami. W jaki sposób?
Osoby prywatne, które wzięły kredyt we frankach szwajcarskich, nie były w stanie oszacować skutków ekonomicznych umów kredytowych związanych z oceną ryzyka kursu walutowego. Taką tezę stawia dr Waldemar Gontarski (adiunkt w Wyższej Szkole Zarządzania i Prawa w Warszawie, ekspert sejmowy) komentując ubiegłoroczny wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Luksemburgu1. Zdaniem W. Gontarskiego, taka sytuacja otwiera możliwość zastosowania do umowy kredytu hipotecznego waloryzacji sądowej.
Konsekwencje przewalutowania kredytu
Orzeczenie europejskiego Trybunału Sprawiedliwości stwierdza, że konsumenci, którzy zaciągają kredyt w walucie obcej, muszą mieć możliwość oszacowania konsekwencji ekonomicznych wynikających z zastosowania przy spłacie kredytu kursu sprzedaży waluty obcej innego niż ten, który został zastosowany do obliczenia wysokości kredytu przy jego uruchomieniu (kurs kupna waluty obcej). Sąd krajowy może zastąpić nieuczciwy warunek umowny przepisem prawa krajowego, aby ustanowić równowagę między stronami umowy i zachować ważność umowy.
Ochrona praw konsumenckic
Trybunał odwołał się tutaj do dyrektywy w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich2. Stanowi ona, że nieuczciwe warunki w umowach zawieranych przez przedsiębiorców z konsumentami nie są dla tych ostatnich wiążące. Niemniej jednak, w przypadku warunków, które określają główny przedmiot umowy oraz relację ceny i wynagrodzenia do dostarczonych w zamian towarów lub usług, dyrektywa zezwala na zwolnienie tego rodzaju warunków umownych z oceny ich nieuczciwego charakteru prawem krajowym. Warunek jest taki, by wskazane zapisy umowne były wyrażone prostym i zrozumiałym językiem.
Innymi słowy, warunki umowy kredytowej muszą być na tyle zrozumiałe dla konsumenta, aby kredytobiorca mógł oszacować całkowity koszt zaciągniętego przez siebie kredytu. Tymczasem, jak wynika m.in. z Zaleceń Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego dotyczących kredytów w walutach obcych, ryzyko walutowe jest trudne do oszacowania nawet przez specjalistów. Natomiast Dyrektywa 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, która dotyczy omawianej problematyki, adresowana jest nie do specjalistów, lecz do konsumentów. Zdaniem dr. Gontarskiego oznacza to praktycznie całkowite przeniesienie ryzyka kursu walutowego na bank.
Brak regulacji w prawie polskim skutkuje waloryzacją sadową
W opinii eksperta w systemie polskim brakuje odpowiednich regulacji, które rozwiązywałyby bezpośrednio opisywany tutaj problem. Rozwiązaniem jest w szczególności dokonanie wykładni proeuropejskiej polskich przepisów, w tym zwłaszcza art. 3581 § 3 kodeksu cywilnego. Ekspert uważa, że konieczne jest w takiej sytuacji zastosowanie do umowy kredytu hipotecznego tzw. małej klauzuli rebus sic stantibus, czyli waloryzacji sądowej.
Sądowa waloryzacja świadczeń pieniężnych jest instytucją prawa cywilnego, która pozwala na sądową zmianę wysokości świadczenia w razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania. Sąd władny jest w takim przypadku zmienić wysokość świadczenia lub zmienić sposób świadczenia (w szczególności wskazać inny termin czy miejsce).
Pozew o obniżenie kosztów kredytu we frankach?
Co to oznacza w praktyce? W mojej opinii posiadacze kredytów we frankach mogą się zwrócić do sądu o ustalenie prawidłowej wysokości zobowiązania wobec banku, uwzględniającej faktyczne koszty udzielenia kredytu przez bank. Ze względu na koszty takiego postępowania wart rozważenia jest pozew zbiorowy w tej sprawie.
Osoby bliżej zainteresowane tematem, w szczególności posiadające kredyty we frankach szwajcarski, które chciałyby dowiedzieć się więcej na temat takiego rozwiązania, zapraszamy do kontaktu z Działem Prawnym GRUPY Leader.
Przypisy:
- Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 30 kwietnia 2014 r. w sprawie Árpád Kásler, Hajnalka Káslerné Rábai przeciwko OTP Jelzálogbank Zrt; C-26/13
- Dyrektywa Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (Dz.U. L 95, s. 29)
Tekst: Radosław Paulewicz
Masz pytania dotyczące rachunkowości lub prawa podatkowego?
Potrzebujesz pomocy prawnej?
Wypełnij formularz kontaktowy
i skontaktuj się z nami
