Podstawa opodatkowania przy wniesieniu wkładu niepieniężnego

Naczelny Sąd Administracyjny przesądził, co stanowi podstawę opodatkowania wkładu niepieniężnego (aportu) do spółki komandytowo-akcyjnej. W wyroku z dnia 29 sierpnia 2017 r. (I FSK 2326/15) wskazał, że podstawą opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT jest „wszystko, co stanowi zapłatę”, ale nie będzie to rynkowa wartość znaku towarowego, lecz ogół praw i obowiązków otrzymanych w zamian za wkład, odpowiadający wartości tego wkładu.

Powyższe zdaje się implikować możliwość odpowiedniego zastosowania konstrukcji także do innych spółek prawa handlowego.

Co za podstawę opodatkowania aportu przyjęła spółka?

W omawianym stanie faktycznym, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: sp. z o.o.) wniosła aportem do spółki komandytowo-akcyjnej (dalej: spółki) prawo do graficznego znaku towarowego. Czynność tę potwierdzono uchwałą o podwyższeniu kapitału zakładowego oraz umową przeniesienia własności aportu. W zamian za wkład niepieniężny sp. z o.o. otrzymała akcje; zatem spółka, w zamian za uzyskany wkład, „zapłaciła” jedynie swoimi akcjami, które posiadają określoną wartość nominalną. Znak towarowy wyceniono na kwotę 52 mln zł, według tzw. wartości godziwej, określonej przez biegłego rewidenta. Powstałą nadwyżkę wartości nominalnej nad ceną emisyjną akcji uzyskanych za wniesiony wkład spółka przelała na kapitał zapasowy. Transakcję udokumentowano fakturą, gdzie za podstawę opodatkowania przyjęto ustaloną przez rzeczoznawcę wartość rynkową znaku towarowego, pomniejszoną o VAT.

Stanowisko organów

W interpretacji indywidualnej Minister Finansów zgodził się ze spółką, iż podstawą opodatkowania będzie wszystko, co stanowi zapłatę, ale nie będzie to równowartość znaku towarowego, lecz ogół praw i obowiązków otrzymanych w zamian za wkład niepieniężny. Stanowisko to zostało podtrzymane zarówno przez sąd I instancji, jak i przez NSA.
Sąd I instancji wskazał, że w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2014 r. przepis art. 29a ust. 1 ustawy o VAT nie pozostawia już żadnych wątpliwości, że zapłatą będzie suma wartości nominalnej udziałów. Przepis ten jest odzwierciedleniem art. 73 dyrektywy 2006/112/WE.  Przy określaniu podstawy opodatkowania nie można dokonać szacowania wartości towaru lub usługi w oparciu o ich wartość rynkową, gdyż jedynym kryterium jest wysokość otrzymanej zapłaty.
Ostateczne rozstrzygnięcie sprawy nastąpiło w wyniku wydania wyroku przez NSA, po rozpoznaniu skargi kasacyjnej spółki. NSA skonstatował, że fakt przeniesienia nadwyżki wartości emisyjnej nad wartość nominalną akcji na kapitał zakładowy spółki pozostaje bez wpływu dla sposobu ustalenia podstawy opodatkowania. Kapitał zapasowy jako przejaw samofinansowania spółki nie może być utożsamiany z kapitałem zakładowym. Nie można więc postawić znaku równości pomiędzy wartością nominalną objętych akcji (udziałów) a wartością kapitału zapasowego. To wartość nominalna akcji (a więc także ich ilość) wyznacza zakres praw i obowiązków wspólników (akcjonariuszy) spółki. Wartość nominalna akcji może odbiegać od wartości rynkowej i bilansowej. Wartość rynkowa oznacza bowiem wartość, jaką można osiągnąć na rynku zbywając akcje. Znaczenie w tym względzie odgrywa nie tylko majątek spółki, ale także kontrahenci spółki, jej usytuowanie czy goodwill, a więc konkretne stany faktyczne.

Czy wyrok rozstrzyga tylko w sprawie skarżącej spółki?

Analizowane rozstrzygnięcie NSA odnieść można nie tylko do spółek komandytowo-akcyjnych, ale także kapitałowych (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej), jak również pozostałych spółek osobowych – bo, choć wartość udziałów czy partycypacji w tych spółkach nie jest wyodrębniona i zindywidualizowana jak w spółkach kapitałowych, to idąc za tokiem rozważań NSA, z powodzeniem stanowić może podstawę opodatkowania podatkiem VAT.

Jeżeli potrzebujesz profesjonalnego doradztwa prawno-podatkowego w zakresie powoływania spółek i obsługi aportów, skontaktuj się z Kancelarią. Nasz zespół ekspercki wskaże Ci możliwe rozwiązania oraz przeniesie Twoje oczekiwania na grunt obowiązujących regulacji.