Określenie wartości przedsiębiorstwa jest proste tylko wtedy, gdy jednostka jest notowana na giełdzie. W tym wypadku to wolny rynek wyznacza jej wartość w wyniku gry popytu i podaży na akcje.
Określenie wartości przedsiębiorstwa nienotowanego jest bardziej skomplikowane, a informacja aktualnej wartości przedsiębiorstwa może być bardzo istotna dla jego właściciela.
Kiedy jednak znajomość tej wartości jest niezbędna dla przedsiębiorcy?
Wyróżnić tu możemy 2 grupy sytuacji:
- gdy znajomość wartości przedsiębiorstwa jest wymagana na gruncie obowiązujących przepisów prawa,
- gdy nie ma wymogu posiadania wyceny ale jest ona niezbędna do podjęcia właściwych decyzji gospodarczych.
Momenty gdy znajomość wartości przedsiębiorstwa jest wymagana na gruncie przepisów prawa
Istnieje szereg przepisów, które nakładają na osobę decyzyjną konieczność podania informacji dotyczącej wartości jednostki, których kompletne wymienienie nie jest możliwe, w opracowaniu skupiono się więc na najczęstszych przypadkach.
Przekształcenie przedsiębiorstwa
Zgodnie z art. 558 par. 1 pkt 2 c Kodeksu Spółek Handlowych (KSH), w przypadku przekształcenia spółki kapitałowej w spółkę osobową, plan przekształcenia musi obejmować, określenie wartości godziwej udziałów albo akcji wspólników.
Dodatkowo zgodnie z art. 558 par. 2 pkt 3 KSH, w przypadku przekształcenia w spółkę akcyjną, do planu przekształcenia należy dołączyć, wycenę składników majątku (aktywów i pasywów) spółki przekształcanej.
Najczęstszym błędem przy sporządzaniu planu przekształcenia, jest określenie wartości jednostki metodą wartości bilansowej (aktywa – zobowiązania). Należy wskazać, że uzyskany wynik nie spełnia warunku uznania jej za wartość godziwą. Gdyż ta powinna być możliwie zbliżona do wartości rynkowej, a wartość księgowa aktywów nie jest wyznacznikiem ich wartości godziwej, szczególnie dotyczy to nieruchomości. Tym samym niezbędne jest wykonanie wyceny.
Wniesienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w formie aportu do innej jednostki
Zgodnie z art. 158 par. 1 KSH, jeżeli wkładem do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w celu pokrycia udziału ma być w całości albo w części wkład niepieniężny (aport), umowa spółki powinna szczegółowo określać przedmiot tego wkładu oraz osobę wspólnika wnoszącego aport, jak również liczbę i wartość nominalną objętych w zamian udziałów. W przypadku spółki akcyjnej art. 311 KSH dopuszcza wkład niepieniężny w postaci aportu, który zgodnie z art. 312 KSH musi zostać poddany badaniu przez biegłego rewidenta pod kątem rzetelności wyznaczenia jego wartości. Co prawda od badania tego można w pewnych przypadkach odstąpić ale nie zmienia to faktu, że aport musi być prawidłowo wyceniony.
Ogłoszenie upadłości
W przypadku postępowania upadłościowego, syndyk masy upadłości musi dokonać wyceny majątku jednostki, żeby doprowadzić do jego sprzedaży po cenie rynkowej i podzielić środki z masy upadłości.
Nie jest to kompletna lista wszystkich przypadków, kiedy wykonanie wyceny jest wymagane na gruncie obowiązujących przepisów prawa, należy zwrócić uwagę, że obowiązek należytego udokumentowania prawidłowej wartości, ciąży wtedy na kierowniku jednostki. Osobą odpowiedzialną za dokumenty jest kierownik jednostki i to od niego właściwe organy mogą żądać udowodnienia, że wycena faktycznie została wykonana i że jest ona rzetelna. W szczególności ma to znaczenia, gdy wyznaczona wartość stanowi podstawę do naliczenia podatku np. w przypadku wniesienia aportu, darowizny itp. Gdy wartość zadeklarowanej podstawy opodatkowania znacząco różni się od wyznaczonej przez organ podatkowy, to jednostka będzie musiała pokryć koszty wyceny oraz zapłacić podatek wraz z należnymi odsetkami.
Momenty gdy znajomość wartości przedsiębiorstwa jest konieczna do podjęcia decyzji biznesowej.
Zakup/sprzedaż przedsiębiorstwa lub udziałów w nim
Wycena taka jest istotna zarówno dla sprzedającego jak i kupującego, gdyż każdy z nich dąży do uzyskania jak najkorzystniejszej oferty cenowej.
Sprzedający, chce uzyskać jak najwyższą ofertę, dlatego przeprowadzając wycenę stara się przedstawić jednostkę w jak najkorzystniejszym świetle. Z kolei kupujący dąży do zakupu jednostki po jak najniższej cenie, a jednocześnie wycena może mu posłużyć do analizy rentowności transakcji, gdyż w oparciu o metodę dochodową uzyskuje informacje na temat zdolności do generowania przepływów finansowych jednostki oraz okresu zwrotu inwestycji.
Emisja udziałów lub akcji celem dopuszczenia nowego wspólnika
Jeżeli spółka nie jest notowana na giełdzie, to jej wspólnicy mogą nie znać rzeczywistej wartości posiadanych przez siebie udziałów. Jednocześnie szukając nowego inwestora muszą określić warunki, na których wejdzie on do spółki. Wycena pozwala określić punkt wyjściowy negocjacji cenowych.
Zaciągnięcie pożyczki/kredytu
W przypadku zaciągania zobowiązań finansowych o znacznej wartości, bank lub inny finansujący dokonuje weryfikacji zdolności kredytowej, na którą wpływa wartość posiadanego zabezpieczenia. Wycena służy do określenia wartości posiadanych aktywów, ale również określenia rentowności przedsiębiorstwa w przyszłości, co pozwala stwierdzić, czy wygenerowane przepływy finansowe będą wystarczające do spłaty zaciągniętych zobowiązań.
Nie ulega wątpliwości, że wycena pozwala również na kontrolę wartości kapitału zaangażowanego w prowadzenie działalności, co umożliwia optymalizację jego alokacji i minimalizację ryzyka prowadzenia działalności oraz maksymalizację osiąganych zysków z różnych rodzajów prowadzonej działalności.
Dodatkowo należy wskazać, że niektóre spółki posiadają zapisy umowne, które nakazują dokonania wyceny po spełnieniu określonych warunków, dlatego przedstawione przykłady nie stanowią zamkniętej listy momentów, kiedy zlecić wycenę.
Podsumowanie
Określenie wartości aktywów i zobowiązań przedsiębiorstwa może być wymagane na mocy obowiązujących przepisów lub mieć charakter dobrowolny. Informacja na temat aktualnej wartości przedsiębiorstwa jest bardzo istotna przy podejmowaniu długoterminowych decyzji biznesowych.
Istnieją różne metody wyceny, których dobór zależy, między innymi, od jej celu oraz sytuacji finansowej i majątkowej przedsiębiorstwa, zagadnienie to zostanie szerzej opisane w kolejnym artykule.
Masz pytania dotyczące rachunkowości lub prawa podatkowego?
Potrzebujesz pomocy prawnej?
Wypełnij formularz kontaktowy
i skontaktuj się z nami
