Badanie sprawozdania finansowego to proces wymagający nie tylko odpowiedniej dokumentacji, ale również zrozumienia zasad i procedur, które mu towarzyszą. Aby ułatwić Państwu przygotowania i rozwiać wątpliwości, zebraliśmy w jednym miejscu 21 najczęściej zadawanych pytań związanych z badaniem sprawozdania finansowego – wraz z odpowiedziami naszego eksperta, Adriana Pękalskiego.
Badanie musisz przeprowadzić wtedy, gdy prowadzisz działalność w formie spółki akcyjnej, albo sporządzasz sprawozdanie zgodne z MSSF, lub przekroczysz 2 z 3 wymienionych kryteriów za ostatni rok obrotowy:
Poza wymienionymi wyżej, obowiązek badania mają również: banki, SKOK, domy maklerskie, fundusze emerytalne, zakłady ubezpieczeń i reasekuracji oraz instytucje płatnicze i pieniądza elektronicznego.
Pomimo tego, że umowę w przedmiocie badania podpisuje Kierownik Jednostki, to prawo do wyboru biegłego do badania przysługuje organowi zatwierdzającemu sprawozdanie lub Radzie Nadzorczej, jeżeli w umowie (lub statucie) jednostki tak jednoznacznie wskazano.
Umowa podpisana bez podjęcia uchwały o wyborze podmiotu do badania sprawozdania finansowego jest nieważna z mocy prawa.
Badanie sprawozdania jest procesem podzielonym na 3 etapy: badania wstępnego, testów kontroli i badania zasadniczego.
Proces badania jest rozciągnięty w czasie, gdyż badanie wstępne i testy kontroli są najczęściej wykonywane, jeszcze w trakcie roku, którego dotyczy badanie.
Samo badanie, uwzględniając wszystkie etapy, trwa średnio 1,5 miesiąca, co wynika z dużego zakresu tego, co jest niezbędne do wykonania.
Cena za badanie jest ustalana indywidualnie, a jest ona uzależniona od pracochłonności zlecenia. Minimalna pracochłonność zlecenia wynosi około 120 godzin, co wprost przekłada się cenę badania.
Im większa jednostka i prowadząca bardziej skomplikowaną działalność, tym większa pracochłonność.
Stąd tak duża cena.
Niewypełnienie obowiązku badania nie pozwala na zatwierdzenie sprawozdania i dokonanie podziału zysku/pokrycie straty.
Dodatkowo Kierownik Jednostki może ponieść odpowiedzialność w postaci grzywny od 10 do 720 stawek dziennych, czyli nawet do 1.444.000 zł oraz karze pozbawienia wolności do 2 lat.
Wskutek niezatwierdzenia sprawozdania finansowego nie można go złożyć w KRS, za co KRS może nakładać grzywny na Kierownika Jednostki w wysokości 15.000 zł każda, aż do łącznej kwoty 1.000.000 zł.
Biegły rewident nie może zbierać referencji, gdyż świadcząc usługę atestacyjną nie może być pod wpływem żadnych czynników zewnętrznych, w tym opinii czy oczekiwań badanej jednostki.
Konieczność uzyskania referencji mogłaby wpłynąć na decyzję biegłego o tym, czy wydać opinię z zastrzeżeniem, czy też bez. Sytuacja taka jest niedopuszczalna, stąd biegły rewident nie może zbierać referencji.
Biegły rewident nie może uczestniczyć w tworzeniu sprawozdania finansowego, które ma zbadać.
Spowodowane jest to ryzykiem autokontroli, czyli tego że błędy lub nieprawidłowości w finansach firmy nie zostaną zauważone, gdyż biegły tworzył to sprawozdanie finansowe.
Biegły rewident co do zasady nie może doradzać w kwestiach podatkowych, gdyż jest to usługa zarezerwowana na gruncie ustawy dla doradców podatkowych.
Nawet jeżeli biegły rewident posiada uprawnienia doradcy podatkowego, to wciąż nie może doradzać w kwestiach podatkowych jednostkom, których sprawozdanie bada, ze względu na ryzyko autokontroli.
Decyzja o ujęciu w księgach korekt zaproponowanych przez biegłego należy do Kierownika Jednostki.
Tylko Kierownik Jednostki decyduje o wprowadzeniu do ksiąg zmian. Nie wszystkie zmiany są też istotne z punktu widzenia badania, więc taka decyzja nie zawsze wiąże się z wydaniem opinii zmodyfikowanej.
Istnieje taka możliwość. Rozwój technologii informacyjnych pozwala na przeprowadzenie niemal całości procedur bez kontaktu osobistego. Czasem jednak kontakt ten jest wymagany przez biegłego, w szczególności w zakresie procedur inwentaryzacji, wtedy kontakt ten należy umożliwić.
Opinia z zastrzeżeniem stwierdza, że w sprawozdaniu finansowym znalazły istotne nieskorygowane błędy, które biegły wskazuje, ale całe sprawozdanie, z pominięciem wskazanego przez niego błędu, uznać należy za rzetelne i zgodne ze stanem faktycznym.
Opinia negatywna wydawana jest wtedy, gdy suma nieskorygowanych błędów jest na tyle istotna, że całe sprawozdanie finansowe wprowadza czytelnika w błąd.
Konsekwencją wydania opinii negatywnej, jest brak możliwości zatwierdzenia sprawozdania.
Biegły może odmówić wydania opinii, gdy nie uzyskał od Jednostki wystarczających dowodów badania.
Dzieje się tak najczęściej, gdy Jednostka nie dysponuje dowodami księgowymi lub nie chce ich przekazać. Istnieje wtedy ryzyko, że sprawozdanie zawiera błędy, ale ich wartości nie sposób oszacować, ani wskazać, dlatego biegły odmawia wydania opinii.
Rozpoczynając badanie biegły ustala kto jest głównym interesariuszem sprawozdania, i jaki element sprawozdania jest najistotniejszy z punktu widzenia interesariusza. Najczęściej punktem wyjścia do wyznaczenia istotności są: suma bilansowa, suma przychodów, wartość kapitałów lub zysk netto.
W oparciu o oszacowane przez siebie ryzyko przeoczenia i ryzyko kontroli, biegły wyznacza dopuszczalną wartość błędu, który może wystąpić w przeprowadzonych przez niego procedurach.
Ta wartość błędu jest dopuszczalnym poziomem wszystkich błędów w całym zbadanym sprawozdaniu.
Rozwiązanie umowy w przedmiocie badania może nastąpić tylko w wyniku uzasadnionego powodu. Powodem tym nie może być jednak rozbieżność zdań w zakresie interpretacji lub stosowania przez Jednostkę przepisów rachunkowości.
Należy też pamiętać, że każde rozwiązanie obligatoryjnej umowy w przedmiocie badania sprawozdania finansowego jest raportowane do Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego.
Badanie systemu kontroli wewnętrznej jest niezbędnym elementem całego badania sprawozdania finansowego. To ocena kontroli wewnętrznej pozwala biegłemu na oszacowanie ryzyka przeoczenia prze Kierownika Jednostki istotnych nieprawidłowości.
Tak, wszystkie jednostki udzielające kredytów i pożyczek zwracają dużą uwagę na treść wydanej opinii z badania.
Negatywna opinia może być nawet powodem wypowiedzenia umowy otrzymanych już kredytów i pożyczek.
Tak, nie ma żadnych ograniczeń realizacji badania w tym zakresie, o ile biegły posiada zespół i zasoby umożliwiające realizację kilku badań jednocześnie.
Wszystkie sprawozdania finansowe sporządzone zgodnie z MSSF podlegają obligatoryjnemu badaniu, bez względu na formę prawną i wielkość jednostki, która to sprawozdanie sporządza.
Badanie sprawozdania finansowego jest znacznie szersze niż tylko potwierdzenie danych finansowych. Biegły bada zarówno sposób funkcjonowania Jednostki, jak i sprawdza czy po dniu bilansowym nie nastąpiły istotne zdarzenia, które powinny zostać ujawnione w sprawozdaniu finansowym.
Badanie płynności finansowej Jednostki jest obligatoryjnym elementem badania, który jest jednym z elementów oceny jej zdolności do kontynuacji działalności.
Dlatego biegły zawsze dokonuje oceny płynności finansowej, gdyż jej utrata lub zagrożenie utraty musi być ujawnione w sprawozdaniu finansowym.
Celem badania sprawozdania finansowego nie jest wykrycie zorganizowanego oszustwa finansowego, choć może je ujawnić. Oszustwa finansowe ze swej natury są trudne do wykrycia, gdyż są celowo ukrywane przez ich sprawców.
Celem badania biegłego jest zapewnienie rzetelności i zgodności sprawozdania z przepisami, a nie wykrywanie oszustw.
Jeżeli Państwa firma stoi przed obowiązkiem badania sprawozdania finansowego, zapraszamy do kontaktu. Nasz zespół biegłych rewidentów i ekspertów zapewni rzetelną ocenę oraz wsparcie na każdym etapie procesu, pomagając przejść przez niego sprawnie i bez stresu.
