Wokół zatrudniania obcokrajowców w Polsce narosło w ostatnich latach sporo kontrowersji, a wątpliwości wynikają często z niezrozumienia pewnych procedur. Poniżej więc krótkie wyjaśnienie procesu zatrudniania obcokrajowców w Polsce.
W przypadku obywateli Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii, wystarczy podpisać umowę o pracę, umowę o dzieło czy kontrakt. Warunki muszą być co najmniej takie, na jakie może liczyć obywatel Polski, a więc również w przypadku cudzoziemców obowiązuje np. minimalna stawka godzinowa. Przedsiębiorca będzie też musiał odprowadzać składki tak samo, jak za pracownika z Polski.
Ukraińcy, którzy do Polski przybyli legalnie po 24 lutego 2022 r., nie muszą mieć pozwolenia na pobyt stały, by podjąć pracę. Do 30 września 2025 r. wystarczy im paszport lub zaświadczenie o korzystaniu z ochrony czasowej wydane przez Urząd do Spraw Cudzoziemców. Po przyjeździe obywatel Ukrainy uciekający przed wojną ma prawo złożyć wniosek o polski PESEL — dzięki temu proces podpisania z nim umowy jest później tak samo prosty, jak w przypadku Polaków. Z jedną różnicą — o zatrudnieniu trzeba powiadomić urząd w ciągu 7 dni od podpisania umowy.
A jak jest w przypadku Ukraińców, którzy przybyli przed 2022 r.? W Polsce obowiązują osobne przepisy dla obywateli:
Takie osoby mogą podjąć pracę na 24 miesiące na łatwiejszych zasadach, niż pozostali cudzoziemcy spoza Unii. Dawniej potrzebowali pozwolenia na pracę, a pracodawca musiał udowodnić, że wśród Polaków nie ma chętnych na dane stanowisko. Obecnie wystarczy złożyć oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi w Powiatowym Urzędzie Pracy.
Uwaga! Nieco inaczej przebiegają procedury w przypadku pracowników sezonowych i oddelegowanych — skontaktuj się z nami bezpośrednio, jeśli potrzebujesz pomocy w obsłudze kadrowo-płacowej lub w sprawach związanych z prawem pracy.
Pozostają jeszcze osoby z innych krajów, takich jak Indie, Egipt czy Australia. Tu obowiązki leżą zarówno po stronie przedsiębiorcy, jak i zatrudnianego, a pierwszym z nich jest uzyskanie pozwolenia na pracę. Pierwszy krok to uzyskanie przez pracodawcę przyrzeczenia wydania zezwolenia. Na tej podstawie potencjalny pracownik zaczyna starać się o wizę. Dopiero na podstawie wizy i pozwolenia na pracę w Polsce pracownik dostanie pozwolenie na zatrudnienie w konkretnej firmie. Pracodawca musi zadbać o to, by w swoich dokumentach przechowywać kopię aktualnej wizy pracowniczej swojego pracownika. Jeśli wiza się skończy, to po jego stronie jest obowiązek zerwania umowy z takim pracownikiem.
Powyżej opisaliśmy procedury w sposób skrótowy, bo sporo jest wyjątków, zmian i nieścisłości. A kolejne przed nami. Od 2024 r. miała zacząć się informatyzacja procesu wydawania pozwoleń na pracę. Z jednej strony składanie wniosków on-line to dla pracodawcy duże ułatwienie. Z drugiej — organy podatkowe i jednostki samorządu będą miały na bieżąco jeszcze większy wgląd w warunki zatrudnienia. Mają porównywać je z tym, na co mogą liczyć polscy pracownicy na takich samych stanowiskach. Obcokrajowiec, aby mieć dostęp do systemu on-line, będzie musiał korzystać z uwierzytelnionego podpisu elektronicznego, co na razie wymaga posiadania polskiego PESEL-u, konta w banku i dostępu do Elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej. Jednak ustawa nie przeszła jeszcze pełnej drogi legislacyjnej. Osobno od 1 lipca 2024 zmieniły się niektóre szczegóły dotyczące zatrudniania obywateli Ukrainy, ale powyższy poradnik przygotowywaliśmy już po uwzględnieniu tych zmian.
