Wymiana udziałów (akcji)

Korzystna interpretacja ogólna MF przy restrukturyzacji rozłożonej w czasie

Podatnicy planujący restrukturyzację związaną z wymianą udziałów (akcji) w spółkach prawa handlowego uzyskali jednoznaczne stanowisko w zakresie spełnienia warunku dotyczącego nabycia większościowego pakietu udziałów (akcji) w spółce w wyniku dokonania więcej niż jednej transakcji przeprowadzonych w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy.
Wątpliwości interpretacyjne, które były podstawą wydania interpretacji ogólnej Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 7 maja 2021 r. dotyczyły wykładni przepisów art. 24 ust. 8a-8c ustawy o PIT oraz art. 12 ust. 4, 11 i 12 ustawy o CIT. Przedmiotowe przepisy w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2015 r. w całości implementowały przepisy Dyrektywy Rady 2009/133/WE z dnia 19 października 2009 r.

Wymiana udziałów – Dyrektywa 2009/133/WE

Celem implementacji przepisów Dyrektywy 2009/133/WE do polskiego porządku prawnego było co do zasady zniesienie skutków podatkowych wymiany udziałów. Przypomnieć należy, iż Dyrektywa określa „wymianę udziałów” jako czynność, w wyniku której spółka nabywa udziały w kapitale innej spółki, uzyskując w ten sposób większość praw głosu w tej spółce lub posiadając taką większość praw głosu, nabywa dalsze udziały, w zamian za wyemitowanie na rzecz akcjonariuszy tej ostatniej spółki w zamian za ich papiery wartościowe, papierów wartościowych swojej spółki, jak również, jeżeli ma to zastosowanie, wypłatę gotówkową nieprzekraczającą 10% wartości nominalnej lub, w przypadku braku wartości nominalnej, księgowej wartości nominalnej tych papierów wartościowych.
Oczywistym jest, iż zarówno przepisy Dyrektywy 2009/133/WE, jak i przepisy art. 24 ust. 8a-8c ustawy o PIT oraz art. 12 ust. 4, 11 i 12 ustawy o CIT miały umożliwić podatnikom neutralne podatkowo wymiany udziałów (akcji) dokonywane w celu uzyskania przez spółkę nabywającą większości praw głosu w spółce nabywanej.
W obecnej treści art. 24 ust. 8a-8c ustawy o PIT oraz art. 12 ust. 4, 11 i 12 ustawy o CIT przewiduje się, iż przedmiotowe przepisy stosuję się również w przypadku dokonania więcej niż jednej transakcji nabycia udziałów (akcji), przeprowadzonych w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy liczonych począwszy od miesiąca, w którym nastąpiło pierwsze ich nabycie.
Literalna wykładnia powyższych przepisów nie wskazuje, czy transakcje rozłożone w okresie, o którym mowa powyżej, mają dotyczyć transakcji z jednym udziałowcem (akcjonariuszem) czy też z dowolną liczą osób fizycznych lub prawnych, z którym zawarto odrębne transakcji wniesienia aportów, a które w okresie nie dłuższym niż 6 miesięcy doprowadzą do uzyskania przez spółkę nabywająca większościowego pakietu udziałów (akcji).

Obowiązująca linia orzecznicza sądów administracyjnych

Wskazać należy, iż literalna analiza powyższych przepisów niewątpliwie ograniczała zakres dokonywanych transakcji w zasadzie do jednego udziałowca (akcjonariusza). Takie rozumienie nie jest jednak zgodne z wykładnią celowościową art. 24 ust. 8a-8c ustawy o PIT oraz art. 12 ust. 4, 11 i 12 ustawy o CIT i obecnie obowiązującą (dominującą) linią orzeczniczą sadów administracyjnych.
Powyższy pogląd wyraził m. in. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 10 października 2018 r. sygn. akt II FSK 753/18 dotyczącym przepisów ustawy PIT. Literalne brzmienie przepisu art. 24 ust. 8a w związku z ust. 8c ustawy o PIT nie ogranicza jego stosowania do nabycia udziałów tylko od jednego wspólnika w ramach kilku transakcji. Zgodnie z prezentowanym stanowiskiem, zróżnicowanie podatkowych skutków działań mających ten sam cel tylko w zależności od dopuszczalnej w świetle przepisów prawa ilości osób, które zawiązały spółkę, mogłoby zniweczyć cel założony przez ustawodawcę w art. 24 ust. 8a poprzez ograniczenie jego stosowania i prowadzić do niczym nieuzasadnionego zróżnicowania sytuacji prawnopodatkowej wspólników spółek kapitałowych podejmujących tożsame, zgodne z prawem, działania restrukturyzacyjne w zależności od tego, jaki pakiet udziałów (akcji) posiadali.
Uwzględniając powyższe – Minister Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej wskazał, że należy zatem przyjąć za prawidłową taką interpretację przepisów art. 24 ust. 8a–8c ustawy PIT oraz art. 12 ust. 4d, 11 i 12 ustawy CIT, która dopuszcza ich stosowanie również w modelu, w którym większość głosów w spółce nabywanej jest uzyskiwana przez spółkę nabywającą w wyniku nabycia udziałów (akcji) w tej spółce od większej liczby udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki w drodze odrębnych transakcji zawartych w okresie 6 miesięcy.
Przedmiotowa interpretacja ogólna jest bardzo istotnym elementem stabilizacji niepewnego systemu podatkowego związanego z restrukturyzacjami spółek prawa handlowego. Wnioski zaprezentowane przez Ministra Finansów należy w pełni zaaprobować, zaś sytuacja prawno-podatkowa grup wspólników zbywających swoje udziały (akcje) do spółek nabywających jest zdecydowanie bardziej bezpieczna z punktu widzenia występującego uprzednio ryzyka podatkowego.
Pełną treść interpretacji ogólnej znajdziesz na: www.mf.gov.pl