Nowelizacja kodeksu pracy 2023 – lista najważniejszych zmian

Lista najważniejszych zmian w kodeksie pracy w 2023 roku:

1. Praca zdalna

Praca zdalna może być wykonywana całkowicie lub częściowo zdalnie w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość.

Praca zdalna może być wykonywana:

1. za porozumieniem pracodawcy i pracownika;
2. na polecenie pracodawcy, o ile pracownik potwierdzi, że dysponuje on odpowiednimi warunkami do wykonywania pracy w takiej formie;
3. na wniosek pracownika, przy czym w stosunku do określonych kategorii pracowników stosowanie pracy zdalnej będzie obowiązkowe;
4. okazjonalnie ( do 24 dni w roku kalendarzowym).

Pracodawca jest zobowiązany do pokrycia kosztów ponoszonych przez pracownika, a niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej, lub ekwiwalentu, które mogą być zastąpione obowiązkiem wypłaty ryczałtu.

2. Kontrola trzeźwości

Pracodawca może wprowadzić prewencyjną kontrolę trzeźwości pracowników, jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony zdrowia pracowników lub innych osób bądź ochrony mienia. Wymaga to wprowadzenia odpowiednich regulacji wewnątrzzakładowych w tym zakresie. Kontrola trzeźwości nie może naruszać godności oraz innych dóbr osobistych pracownika. Kontrola trzeźwości przeprowadzana jest na obecność alkoholu (badanie alkomatem), jak i na obecność w organizmie środków działających podobnie do alkoholu (wymienionych w rozporządzeniu). W przypadku stwierdzenia stanu wskazującego na spożycie alkoholu albo stanu nietrzeźwości pracodawca ma obowiązek nie dopuścić pracownika do pracy. Kontrola może obejmować również osoby zatrudnione na innej podstawie niż stosunek pracy (umowa zlecenie, o dzieło), jak współpracujące z pracodawcą (umowa b2b).

3. Nowe zasady zawierania i rozwiązywania umów o pracę

   1. Nowe okresy umów na okres próbny – ustawodawca uzależnił długość okresu próbnego od okresu dalszej planowanej współpracy (okres próbny może wynosić 1, 2 lub 3 miesiące);
   2. Nowe obowiązki informacyjne pracodawcy względem pracowników – rozszerzenie treści informacji dodatkowej do umowy o pracę;
   3. Zrównanie umowy na czas określony i nieokreślony – wprowadzono obowiązek pisemnego uzasadnienia wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony oraz dokonania konsultacji związkowej, jak i możliwość przywrócenia pracownika do pracy.

5. Dodatkowe dni wolne

   1. Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej – dodatkowe dwa dni (albo 16 godzin) wolnego z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika, z prawem do zachowania 50% wynagrodzenia;
   2. Nowy urlop opiekuńczy – 5 dodatkowych dni bezpłatnego wolnego w roku kalendarzowym, w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych.

6. Ochrona rodzicielstwa – zmiany w urlopach

   1. Rozszerzenie ochrony pracownika – rodzica wychowującego dziecko do ukończenia przez nie 8. roku życia – zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie przerywanego czasu pracy oraz delegowania poza stałe miejsce pracy bez zgody pracownika;
   2. Wydłużenie urlopu rodzicielskiego – do 41 tygodni, a w przypadku ciąży mnogiej do 43 tygodni. Każdy z rodziców otrzymuje wyłączne prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego ze wskazanych powyżej 41 bądź 43 tygodni. Prawa tego nie można przenieść na drugiego z pracowników – rodziców dziecka;
   3. Zmiany w urlopie ojcowskim – urlop ojcowski przysługujący w wymiarze 2 tygodni, będzie miał zostać wykorzystany nie później niż do ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia;
   4. Dodatkowa ochrona przed zwolnieniem w związku z macierzyństwem- pracodawca nie może prowadzić również przygotowań do wypowiedzenia lub rozwiązania bez wypowiedzenia stosunku pracy w stosunku do pracownika w okresie wskazanym w art. 177 § 1 Kodeksu pracy;
   5. Elastyczna organizacja czasu pracy – na wniosek pracownika wychowującego dziecko do 8. roku życia.

6. Pozostałe zmiany

   1. Zatrudnienie równoległe u innego podmiotu – pracodawca nie może zabraniać pracownikowi podejmowania pracy u innych pracodawców lub pozostawania w stosunku prawnym będącym podstawą świadczenia pracy innym niż stosunek pracy.
   2. Przejście do bezpiecznych form zatrudnienia – pracownik zatrudniony przez co najmniej 6 miesięcy może raz w roku kalendarzowym złożyć papierowy lub elektroniczny wniosek o zmianę rodzaju umowy z umowy na czas określony na czas nieokreślony lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy, w tym polegające na zmianie rodzaju pracy lub zatrudnieniu w pełnym wymiarze czasu pracy.
   3. Szkolenia zapewniane przez pracodawcę – będą odbywały się na koszt pracodawcy oraz w miarę możliwości w godzinach pracy pracownika. Czas szkolenia odbywanego poza normalnymi godzinami pracy pracownika będzie wliczał się do czasu pracy.
   4. Dodatkowe przerwy w pracy – wlicza się je do czasu pracy. Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika wynosi co najmniej 6 godzin – ma on prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut; jeżeli jest dłuższy niż 9 godzin – pracownik ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut; jeżeli jest dłuższy niż 16 godzin – pracownik ma prawo do kolejnej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut.

W związku z powyższym konieczne będzie dostosowanie istniejących przepisów wewnątrzzakładowych do wymienionych zmian oraz uzgodnienie nowych regulaminów np. wykonywania pracy zdalnej.

Służymy Państwu pomocą w udzieleniu szczegółowych informacji oraz przygotowaniu niezbędnej dokumentacji.