Likwidacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest sformalizowanym procesem zmierzającym do zakończenia jej prawnego i faktycznego bytu. Na gruncie przepisów kodeksu spółek handlowych, jeżeli likwidacja spółki z o.o. jest pokłosiem decyzji wspólników (podjęcia stosownej uchwały) modelowo jej proces powinien przebiegać mniej więcej w taki sposób:
Często w praktyce okazuje się, że likwidowana spółka z o.o. posiada wobec swoich wspólników nieuregulowane zobowiązania, np. z tytułu udzielonych przez nich pożyczek. Wobec zamiaru wygaszenia prowadzenia działalności równie często dochodzi do sytuacji, w której likwidowana spółka zwyczajnie nie będzie miała możliwości spłacić zadłużenia.
W takich sytuacjach w praktyce powstają wątpliwości do tego, jak rozwiązać taką sytuację – poprzez umorzenie zobowiązania (zwolnienie z długu), czy może zostawienie spraw w bieżącym kształcie i podjęcie próby dokończenia procesu likwidacji bez podejmowania próby wypełnienia zobowiązania. Skorzystanie z każdej z ww. możliwości spowoduje jednak pewne skutki w wymiarze prawnym, jak podatkowym.
Słowem wstępu należy wskazać, że na gruncie podatków dochodowych umorzenie zobowiązania – zwolnienie z długu w trybie przepisów kodeksu cywilnego polega na zawarciu umowy, na podstawie której zobowiązanie wygasa skutecznie, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Takie zdarzenie gospodarcze co do zasady będzie generowało przychód po stronie dłużnika, którego zobowiązanie zostało wygaszone.
W przypadku podatników CIT przychodem z tytułu nieodpłatnych świadczeń są kwoty umorzonych lub przedawnionych zobowiązań z tytułu zaciągniętych pożyczek (kredytów) z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy, środkach na rachunkach bankowych, ale tylko w bankach, kwot stanowiących równowartość umorzonych zobowiązań, w tym także z tytułu pożyczek (kredytów), jeżeli umorzenie zobowiązań jest związane z:
Innymi słowy zwolnienie z długu, umorzenie zobowiązania spowoduje u dłużnika konieczność rozpoznania przychodu i opodatkowania go na gruncie CIT.
Należy w tym miejscu wyraźnie odróżnić sytuację, w której dojdzie do umorzenia zobowiązania w ramach instytucji zwolnienia z długu na podstawie przepisów kodeksu cywilnego lub przedawnienia się zobowiązania z tą, w której likwidowana spółka z o.o. nie zostanie w ogóle zwolniona z długu (nie dojdzie do umorzenia zobowiązania) przez wierzyciela, ani zobowiązanie przed wykreśleniem jej z rejestru się nie przedawni tylko dojdzie do zaprzestania istnienia Spółki z istniejącym zadłużeniem.
W takim scenariuszu zgodnie z aktualną praktyką interpretacyjną organów podatkowych nie dochodzi do powstania przychodu w rozumieniu ustawy o CIT. W warunkach tzw. nieefektywnego wygaszenia zobowiązania w drodze wykreślenia podatnika z właściwego rejestru fiskus stwierdza, że nie dochodzi do umorzenia zobowiązań, ponieważ brakuje czynnika dochowania reguł prawnych związanych z tą czynnością (brak zwolnienia z długu) i nie ma też realnego przysporzenia majątkowego po stronie podatnika, bo ten zwyczajnie przestaje istnieć.
Podsumowując, zwolnienie z długu (umorzenie) będzie bowiem co do zasady wymagało rozpoznania przez likwidowaną spółkę przychodu i odprowadzenie od niego podatku dochodowego – innymi słowy zlikwidowanie zadłużenia może spowodować zadłużenie wobec fiskusa z tytułu CIT. Biorąc pod uwagę powyższe najprostszym rozwiązaniem, przynajmniej na pierwszy rzut oka jest podjęcie decyzji o zlikwidowaniu spółki z aktywnym zadłużeniem. Praktyka pokazuje, że podatkowo niemalże oczywiste i najprostsze rozwiązanie wcale takie nie jest.
W przypadku likwidacji spółki, która zostanie zwolniona z długu przez wspólników oraz rozliczy się ze Skarbem Państwa z rozpoznanego z tego tytułu przychodu dokończenie procedury nie powinno stanowić problemów. Wówczas, przy założeniu wykonania innych czynności wskazywanych na wstępie tego artykułu może spokojnie dojść do podział między wspólników majątku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli. Co nie może nastąpić przed upływem sześciu miesięcy od daty ogłoszenia o otwarciu likwidacji i wezwaniu wierzycieli – jest to minimalny okres likwidacji spółki z o.o. Dalej, po zatwierdzeniu przez zgromadzenie wspólników sprawozdania finansowego na dzień poprzedzający podział między wspólników majątku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli (sprawozdanie likwidacyjne) i po zakończeniu likwidacji, likwidatorzy powinni ogłosić w siedzibie spółki to sprawozdanie i złożyć je sądowi rejestrowemu, z jednoczesnym zgłoszeniem wniosku o wykreślenie spółki z rejestru. O rozwiązaniu spółki likwidator albo syndyk zawiadamia właściwy urząd skarbowy, przekazując odpis sprawozdania likwidacyjnego.
W przypadku likwidacji spółki z aktywnym zadłużeniem wobec wspólników problematyczne może okazać się jednak wykonanie czynności związanej ze złożeniem wniosku o wykreślenie spółki z KRS. Należy bowiem wówczas złożyć oświadczenie, że wierzyciele zostali spłaceni w całości. Co nie będzie zgodne z prawdą.
Jeżeli chcesz się dowiedzieć jak wybrnąć z takiej sytuacji, ewentualnie masz inne wątpliwości lub pytania związane z prawnymi i podatkowymi aspektami likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, skontaktuj się z nami już dziś.
Jestem radcą prawnym i doradcą podatkowym. Moja praktyka skupia się na szeroko pojętym doradztwie prawnym i podatkowym. Wspieram Klientów Kancelarii zarówno w ramach bieżącej obsługi prawnej w zakresie prawa cywilnego, prawa gospodarczego, prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, a także prawa podatkowego (ze szczególnym uwzględnieniem podatków dochodowych, podatku VAT oraz podatków i opłat lokalnych oraz obowiązków związanych ze schematami podatkowymi MDR), jak też w projektach związanych m.in. z reorganizacją formy prowadzenia działalności gospodarczej, rozpoczynania nowego przedsięwzięcia gospodarczego. Posiadam doświadczenie procesowe zdobyte na salach rozpraw sądów powszechnych, sądów administracyjnych oraz przed organami administracji publicznej na terytorium całej RP. Najważniejszymi zasadami są dla mnie rzetelność, uczciwość, działanie zgodne z prawem i zasadami etyki zawodowej oraz dobrymi obyczajami. W swojej pracy kieruję się dobrem Klienta, starając się lojalnie doradzić i dobrać najbardziej optymalne czasowo i ekonomicznie rozwiązanie problemu w celu ochrony jego praw.
