Samochód osobowy to podstawowe narzędzie w wielu przedsiębiorstwach, niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z jednoosobową działalnością gospodarczą, czy bardziej zorganizowaną formą w postaci spółki prawa handlowego. Niezależnie od prowadzonej formy samochody osobowe są potrzebne w biznesie. Nie są używane w celach użytkowych związanych wyłącznie z działalnością, ale również w celach prywatnych – innymi słowy w celach mieszanych.
Nabycie samochodu osobowego w działalności gospodarczej i ponoszenie wydatków z nim związanych, tak jak każde zdarzenie gospodarcze generuje określone skutki na gruncie przepisów prawa podatkowego, zarówno w zakresie podatków dochodowych, jak i w przypadku podatku VAT. Tym razem skupimy się w naszym wpisie na skutkach zmiany przeznaczenia z wyłącznie na cele działalności gospodarczej na cele mieszane mającego miejsce w podatku od towarów i usług w przypadku zakupu pojazdu przez podatnika na własność. Zmiana przeznaczenia pojazdu używanego w ramach umowy leasingu lub najmu długoterminowego zostanie omówiona w odrębnym wpisie.
Zgodnie z przepisami ustawy o VAT zasadą jest to, że w przypadku wydatków związanych z samochodami osobowymi można odliczyć 50% podatku naliczonego od zakupów z nimi związanych, w tym również z nabyciem samego pojazdu.
W takiej sytuacji podatnicy nie mają żadnych dodatkowych obowiązków na gruncie ewidencjonowania używania pojazdu, czy tworzenia regulaminu jego używania. Co niewątpliwie poprawia komfort używania pojazdu. Nieodliczony VAT w świetle przepisów regulujących podatki dochodowe PIT i CIT może stanowić koszty uzyskania przychodów, oczywiście również w proporcji (obowiązkowe wyłączenie 25% wydatków ponoszonych na samochody używane w celach mieszanych).
Wyjątkiem od zasady umożliwiającej odliczenie 50% VAT od wydatków ponoszonych na samochody osobowe jest sytuacja, w której są one używane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika. Wówczas podatnik może skorzystać z uprawnienia do odliczania 100% podatku naliczonego od faktury dokumentującej nabycie pojazdu, czy faktur dokumentujących wydatki z nim związane.
Jednakże aby móc skutecznie skorzystać z prawa do odliczenia 100% podatku VAT podatnik musi dochować istotnych obowiązków wynikających z ustawy o VAT i praktyki interpretacyjnej organów podatkowych. Możliwość odliczenia 100% wydatków od samochodu osobowego używanego wyłącznie w celach związanych z działalnością jest preferencją podatkową i wiąże się z dodatkowymi czynnościami, które musi wykonać podatnik. W szczególności:
Warunkiem, bez spełnienia którego nie ma możliwości odliczania 100% podatku naliczonego jest również złożenie przez podatnika właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego informacji podatkowej (VAT-26), w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym poniesie on pierwszy wydatek związany z tymi pojazdami.
Zakładając, że podatnik zdecydował się zakupiony przez siebie pojazd przeznaczyć wyłącznie na cele związane z działalnością gospodarczą i dopełnił wszystkich formalności – prowadzi ewidencję przebiegu pojazdu, stworzył regulamin używania pojazdów oraz złożył informację podatkową na formularzu VAT-26 we właściwym terminie co do zasady ma prawo do odliczenia 100% podatku VAT od wydatków poniesionych na nabycie pojazdu oraz kosztów eksploatacyjnych.
Jednakże co w przypadku, w którym np. po trzech miesiącach od jego nabycia podatnik zmieni zdanie i postanowi przeznaczyć taki pojazd na cele mieszane?
Działanie to oczywiście spowoduje rozmaite skutki na gruncie podatku VAT. W hipotetycznej sytuacji, w której miałaby nastąpić zmiana przeznaczenia wykorzystania samochodu osobowego przez podatnika na cele mieszane przed upływem 60 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym kupił on samochód osobowy pierwotnie wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej, to będzie on zobowiązany do dokonania korekty kwoty odliczonego podatku naliczonego odliczonej przy nabyciu tego pojazdu i siłą rzeczy zapłaty podatku VAT. Na potrzeby tej korekty uznaje się, że samochód nie jest już wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej począwszy od miesiąca, w którym nastąpi zmiana jego wykorzystywania. Korekty tej dokonuje się w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty.
Posiłkując się przykładem, jeżeli podatnik czynny VAT kupi samochód osobowy z w grudniu 2025 r. w celach związanych wyłącznie z działalnością gospodarczą, a w marcu 2026 r. nastąpiłaby na skutek decyzji podatnika podyktowanej jego potrzebami biznesowymi zmiana sposobu wykorzystywania pojazdu, to wówczas podatnik będzie musiał zgodnie z przepisami ustawy o VAT dokonać formalności związanych z aktualizacją informacji VAT-26 oraz dokonać korekty podatku naliczonego „in plus” od wykupu samochodu w proporcji 57/60 w JPK_VAT za marzec 2026 r. i w takiej samej proporcji odprowadzić 50% odliczonego przy nabyciu podatku naliczonego. Oczywistym następstwem tego działania jest fakt, że od momentu zmiany przeznaczenia pojazdu na cele mieszane podatnik będzie miał prawo zgodnie z art. 86a ust. 1 ustawy o VAT do odliczania wyłącznie 50% podatku naliczonego od wydatków związanych z używaniem tego samochodu.
Jeżeli jesteś przedsiębiorcą, podatnikiem czynnym podatku VAT oraz planujesz kupić samochód osobowy lub zamierzasz używać samochodu osobowego w ramach usługi leasingu operacyjnego lub najmu długoterminowego i jednocześnie prawidłowo zidentyfikować swoje prawa, obowiązki oraz ryzyka na gruncie podatku VAT skontaktuj się z nami już dziś.
Posiłkując się przykładem, jeżeli podatnik czynny VAT kupi samochód osobowy z w grudniu 2025 r. w celach związanych wyłącznie z działalnością gospodarczą, a w marcu 2026 r. nastąpiłaby na skutek decyzji podatnika podyktowanej jego potrzebami biznesowymi zmiana sposobu wykorzystywania pojazdu, to wówczas podatnik będzie musiał zgodnie z przepisami ustawy o VAT dokonać formalności związanych z aktualizacją informacji VAT-26 oraz dokonać korekty podatku naliczonego „in plus” od wykupu samochodu w proporcji 57/60 w JPK_VAT za marzec 2026 r. i w takiej samej proporcji odprowadzić 50% odliczonego przy nabyciu podatku naliczonego. Oczywistym następstwem tego działania jest fakt, że od momentu zmiany przeznaczenia pojazdu na cele mieszane podatnik będzie miał prawo zgodnie z art. 86a ust. 1 ustawy o VAT do odliczania wyłącznie 50% podatku naliczonego od wydatków związanych z używaniem tego samochodu.
Jeżeli jesteś przedsiębiorcą, podatnikiem czynnym podatku VAT oraz planujesz kupić samochód osobowy lub zamierzasz używać samochodu osobowego w ramach usługi leasingu operacyjnego lub najmu długoterminowego i jednocześnie prawidłowo zidentyfikować swoje prawa, obowiązki oraz ryzyka na gruncie podatku VAT skontaktuj się z nami już dziś.
Jestem radcą prawnym i doradcą podatkowym. Moja praktyka skupia się na szeroko pojętym doradztwie prawnym i podatkowym. Wspieram Klientów Kancelarii zarówno w ramach bieżącej obsługi prawnej w zakresie prawa cywilnego, prawa gospodarczego, prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, a także prawa podatkowego (ze szczególnym uwzględnieniem podatków dochodowych, podatku VAT oraz podatków i opłat lokalnych oraz obowiązków związanych ze schematami podatkowymi MDR), jak też w projektach związanych m.in. z reorganizacją formy prowadzenia działalności gospodarczej, rozpoczynania nowego przedsięwzięcia gospodarczego. Posiadam doświadczenie procesowe zdobyte na salach rozpraw sądów powszechnych, sądów administracyjnych oraz przed organami administracji publicznej na terytorium całej RP. Najważniejszymi zasadami są dla mnie rzetelność, uczciwość, działanie zgodne z prawem i zasadami etyki zawodowej oraz dobrymi obyczajami. W swojej pracy kieruję się dobrem Klienta, starając się lojalnie doradzić i dobrać najbardziej optymalne czasowo i ekonomicznie rozwiązanie problemu w celu ochrony jego praw.
