Wśród podatników nadal widać znaczące zainteresowanie w zakresie wyboru tzw. estońskiego CIT, który zasadniczo pozwala uniknąć powstania podatku dochodowego od wypracowanych przez spółkę zysków i przesuwa moment opodatkowania na dzień wypłaty zysków do wspólników. Ryczałt od dochodów spółek (bo tak właśnie nazywa się „estoński CIT”) nie może być jednak wykorzystywany w strukturach holdingowych, ponieważ ustawodawca wymaga, aby podatnicy, którzy wybrali ryczałt od dochodów spółek posiadali tzw. płaską strukturę udziałową, a więc udziałowcami takich spółek mogą być wyłącznie osoby fizyczne. Czy można jednak połączyć optymalny model estońskiego CIT z fundacją rodzinną? Jakie skutki podatkowe może to przynieść dla podatników? Jakie w tym zakresie poglądy prezentują organy podatkowe?
Obowiązujące przepisy ustawy o CIT pozwalają na połączenie modelu estońskiego CIT, jak i korzyści podatkowych związanych z funkcjonowaniem fundacji rodzinnej. Podstawowy warunki w tym zakresie określają przepisy art. 28j ust. 1 ustawy o CIT (pkt 4 i 5) – opodatkowaniu ryczałtem może podlegać podatnik, o którym mowa w art. 3 ust. 1, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:
4) prowadzi działalność w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej, prostej spółki akcyjnej, spółki komandytowej, spółki komandytowo-akcyjnej, której odpowiednio udziałowcami, akcjonariuszami lub wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne nieposiadające praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciele (fundatorzy) lub beneficjenci fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym, z wyłączeniem fundatorów i beneficjentów fundacji rodzinnej;
5) nie posiada udziałów (akcji) w kapitale innej spółki, tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub w instytucji wspólnego inwestowania, ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną oraz innych praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym.
Powyższy przepis pozwala zatem na swego rodzaju równoległe (horyzontalne) funkcjonowanie spółki opodatkowanej estońskim CIT i fundacji rodzinnej (które to podmioty mogą być założone przez te same osoby fizyczne). Co istotne – pomimo możliwości założenia przez osoby fizyczne takiej fundacji rodzinnej ( i otrzymania statusu fundatora bądź beneficjenta) – nie jest jednak możliwe, aby fundacja rodzinna była wspólnikiem spółki opodatkowanej na estońskim CIT (naruszony zostanie w tym zakresie warunek określony w art. 28j ust. 1 pkt 5 ustawy o CIT).
W związku z faktem, iż obecnie przepisy ustawy o CIT pozwalają na połączenie modelu opodatkowania spółek estońskim CIT, jak i korzystania z fundacji rodzinnych, podatnicy w ramach planowania podatkowego mogą w sposób równoległy budować strukturę zabezpieczają sukcesję i w preferencyjny sposób opodatkowywać zyski wypracowane zarówno w spółkach, jak i w ramach fundacji rodzinnej.
Ma to szczególne znaczenie w przypadku firm, które nie chcą posiadać w ramach swoich aktywów istotnych składników majątkowych, które mają być docelowo przekazane następnemu pokoleniu i zabezpieczone w ramach fundacji rodzinnej. Stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy o fundacjach rodzinnych: fundacja rodzinna jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów. Fundator określa w statucie szczegółowy cel fundacji rodzinnej.
Przemyślane i zaplanowane stworzenie struktury w ramach firm rodzinnych pozwala zatem skorzystać z preferencji określonej w ramach art. 6 ust. 1 pkt 25 ) ustawy o CIT (zwolnienie z podatku CIT fundacji rodzinnej), pod warunkiem, iż fundacja rodzinna wykonuje działalność zgodną przepisami ustawy o fundacjach rodzinnych i nie wykracza poza zakres określony w art. 5 ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej. Przy jednoczesnym korzystaniu z estońskiego CIT – taki model pozwala na uniknięcie opodatkowania CIT zarówno biznesu prowadzonego w ramach spółki, jak i przychodów fundacji rodzinnej z majątku, który został wniesiony przez fundatorów.
Organy podatkowe przyznają rację podatnikom, którzy zamierzają założyć fundację rodzinną mając jednocześnie spółkę (spółki) opodatkowaną estońskim CIT. Przykładowo w interpretacji DKIS z dnia 11 marca 2025 r. wskazano, że „założenie fundacji rodzinnej przez osoby fizyczne będące wspólnikami (…) sp.k. (opodatkowanej ryczałtem od dochodów spółek) i udziałowcami (…) sp. z o.o. (opodatkowanej ryczałtem od dochodów spółek), ustanowienie się przez te osoby beneficjentami fundacji rodzinnej, którzy będą otrzymywali od niej świadczenia, nie spowoduje naruszenia warunku do korzystania z opodatkowania CIT estońskim, o którym mowa w art. 28j ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT.” (Pismo z dnia 11.03.2025 r., wydane przez: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0111-KDIB1-2.4010.14.2025.4.MK).
Podatnicy mogą również chcieć założyć fundację rodzinną w innym państwie. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z dnia 7 czerwca 2023 r. wskazał, że „akcjonariusze mogą być fundatorami Fundacji Rodzinnej, zarówno w Polsce, jak i w Liechtensteinie, pod warunkiem, że nie będą posiadać praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako fundatorzy lub beneficjenci fundacji. W przedstawionym przypadku, ponieważ fundatorzy nie będą beneficjentami fundacji ani nie będą uprawnieni do otrzymywania świadczeń, spółka nie naruszy warunku określonego w art. 28j ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT. (Pismo z dnia 7.06.2023 r., wydane przez: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0111-KDIB1-1.4010.163.2023.2.MF). Organy podatkowe podkreślają zatem, że istotne jest, aby potencjalni fundatorzy bądź beneficjenci nie byli uprawnieni do otrzymywania jakichkolwiek świadczeń w przypadku fundacji zagranicznych.
Kancelaria GLC specjalizuje się w doradztwie podatkowym i prawnym, oferując kompleksowe wsparcie w tworzeniu i wdrażaniu struktur łączących estoński CIT oraz fundację rodzinną. Pomagamy naszym Klientom w ocenie spełniania przesłanek formalnych i podatkowych dla skorzystania z ryczałtu od dochodów spółek, a także doradzamy przy tworzeniu fundacji rodzinnej – od etapu koncepcji i planowania sukcesyjnego, przez opracowanie statutu fundacji, aż po bieżącą obsługę prawnopodatkową. Wspieramy również w kontaktach z organami podatkowymi (m.in. w zakresie uzyskiwania interpretacji indywidualnych) oraz zapewniamy zgodność z aktualnym stanowiskiem fiskusa. Naszym celem jest zapewnienie Klientom bezpieczeństwa podatkowego oraz efektywności w długoterminowym zarządzaniu majątkiem rodzinnym i firmowym.
