Centralny Rejestr Operatorów

Centralny Rejestr Operatorów, czyli nowy standard środowiskowy w Polsce.

W związku z dostosowaniem polskiego prawa do wymogów unijnych do połowy marca podmioty faktycznie wykorzystujące urządzenia zawierające minimum 3 kg czynników chłodzących mają obowiązek zarejestrować się w Centralnym Rejestrze Operatorów i uzyskać dla swoich urządzeń kartę urządzenia określającego jego dane techniczne i rejestracyjne. Stanowi to nowy standard ochrony środowiska w polskim porządku prawnym w zakresie kontroli emisji, wykorzystania i utylizacji środków szkodliwych dla warstwy ozonowej.

Nowe przepisy zmieniają dotychczasową sytuacje podmiotów, które z normami środowiskowymi w zakresie kontroli i ograniczeń emisji nie miały do czynienia. W szczególności uwagę zwrócić tutaj należy na farmaceutów i hurtownie farmaceutyczne posiadające lodówki do farmaceutyków, sadowników posiadających chłodnie na zebrany towar, sklepy dysponujące lodówkami na towar, który musi być utrzymany w niskiej temperaturze, czy też punkty gastronomiczne wyposażone w chłodnie na żywność. Niedochowanie obowiązków wynikających z nowych przepisów mogą sprowadzić na te podmioty konsekwencje finansowe.

Ustawą z dnia 15 maja 2015 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych (Dz. U. z 2015 r. poz. 881) [zwana dalej ustawą f-gazową] wprowadzono do Polski nowy standard prawnośrodowiskowy pozostający w zgodności z dyrektywami UE. Głównym obowiązkiem wynikającym z nowej ustawy jest to, aby operator urządzenia zawierającego minimum 3kg tzw. czynników chłodniczych (fluorowych gazów cieplarnianych lub substancji kontrolowanej) rejestrowali swoje urządzenia do Centralnego Rejestrów Operatorów w terminie do połowy marca 2016 r.

Ustawa f-gazowa zawiera liczne odesłania do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 842/2006 z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych (Dz.Urz. UE L 161 z 14.06.2006) oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1005/2009 z dnia 16 września 2009 r. w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową (Dz.Urz. UE L 286 z 31.10.2009), które dodatkowo komplikują zrozumienie terminów wykorzystanych w ustawie i określenie szczegółowego obowiązku wynikającego z ustawy f-gazowej.

Kluczowe dla zrozumienia treści ustawy jest określenie pojęć wykorzystanych w akcie:

1. Operator – Przez operatora należy rozumieć osobę fizyczną lub prawną faktycznie korzystającej z urządzenia zawierającego czynnik chłodzący, a także podmiot wprowadzający na terytorium kraju czynniki chłodzące.
2. Urządzenie – oznacza to każde stacjonarne urządzenie chłodnicze, klimatyzacyjne i pompę ciepła, urządzenie będące rozdzielnicą wysokiego napięcia lub urządzenie zawierające rozpuszczalniki, z wyłączeniem systemów klimatyzacji w niektórych pojazdach silnikowych. Tym samym podkreślić należy, że lodówki, klimatyzacje itd. są urządzeniami.
3. Zawartość substancji chłodzącej – Należy zauważyć, że nie chodzi o faktyczny stan zapełnienie urządzenia, ale o jego dopuszczalne maksymalne zapełnienie wynikające ze specyfikacji technicznej. Co za tym idzie, jeżeli urządzenie posiada w sobie jedynie 2,5 kg czynnika chłodzącego, ale jego specyfikacja techniczna dopuszcza do zapełnienia do 3,2 kg to urządzenie takie podlega bezwzględnemu obowiązkowi rejestracyjnemu.
4. Czynnik chłodzący – należy przez to rozumieć fluorowe gazy cieplarniane (wodorofluorowęglowodory (HFC), perfluorowęglowodory (PFC) i heksafluorek siarki (SF6), wyszczególnione w załączniku I do rozporządzenia 842/2006, oraz preparaty zawierające te substancje), oraz substancje kontrolowane (substancje te podzielone na 9 grup wyszczególnione zostały w załączniku do rozporządzenia 1005/2009).

Rozwinięcie powyższych skrótów jasno obrazuje, że obowiązek rejestracji dotyczy każdego podmiotu będącego co najmniej dzierżycielem (faktycznie wykorzystującym) urządzenie. Nie ma tutaj ograniczenia podmiotowego jednoznacznie określającego, że wyłącznie tyczy to określonej grupy podmiotów, co więcej nawet osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, czy też rolnik może być operatorem w rozumieniu ustawy f-gazowej i podlegać obowiązkowi zarejestrowania urządzenia zawierającego co najmniej 3 kg czynników chłodzących.

Obowiązek rejestracyjny pociąga za sobą dwie istotne konsekwencje. W pierwszej kolejności jest to konsekwencja natury finansowej. Podmiot zobowiązany do sporządzenia karty urządzenia (zarejestrowania urządzenia), który zaniechał swojemu obowiązkowi podlega karze administracyjnej w kwocie 600 do 3000 zł. Kara ta wymierzana będzie w oparciu o stopień potencjalnej szkody na środowisku, która wywołana mogła być przez zaniechanie, dotychczasowe postępowanie operatora, oraz ogół czynników towarzyszących temu zaniechaniu. Podkreślić przy tym należy, że w przepisie art. 47 pkt 5 ustawy f-gazowej ustawodawca posłużył się pojęciem „urządzenia”, nie natomiast „urządzeń”, a zatem kara ta nie będzie karą zbiorczą za wszystkie niezarejestrowane urządzenia, ale za każde urządzenie niezarejestrowane z osobna.

Po drugie ustawodawca wprowadził obligacje certyfikowania podmiotów zawodowo zajmujących się serwisowaniem urządzeń wpisanych do Centralnego Rejestru Operatorów. Oznacza to, że do momentu rejestracji naprawy wyspecjalizowanego sprzętu dokonać może każda osoba, której zostanie to zlecone, natomiast począwszy od momentu rejestracji serwisu takiego urządzenia dokonać może wyłącznie certyfikowany przedsiębiorca pod rygorem kary finansowej.

Jak widać dostosowanie wymogów polskiego prawa do wymogów unijnych w zakresie emisji substancji szkodliwych dla warstwy ozonowej skomplikowało sytuacje niektórych przedsiębiorców. Warto jednak pamiętać o obowiązku rejestracji i dokonać go w terminie by nie narażać się na dodatkowe sankcje finansowe, w szczególności, że wraz z certyfikacją serwisu realnie wzrosną jego koszty.