Sukcesja w czasach koronawirusa

Nie ma jednej, uniwersalnej definicji firmy rodzinnej. Przyjmuje się, że firma rodzinna to przedsiębiorstwo o dowolnej formie prawnej lub osoba prowadząca działalność gospodarczą, którego kapitał w całości lub w decydującej części znajduje się w posiadaniu rodziny, przynajmniej jeden jej członek wywiera decydujący wpływ na kierownictwo lub sam sprawuje funkcję kierowniczą z zamiarem trwałego utrzymania przedsięwzięcia w rękach rodziny. (Por. Statut Stowarzyszenia Inicjatywy Firm Rodzinnych, http://firmyrodzinne.pl/o-nas/statut/).

Firmy rodzinne różnią się od pozostałych przedsiębiorstw. Zarządzanie oraz decyzyjność spoczywa w rękach rodziny. Wyróżnia je także większe zaangażowanie właścicieli w rozwój firmy. Swoje działania nakierowują na ciągłość i stabilność biznesu. Istotną rolę odgrywają także więzi rodzinne, które należy umiejętnie łączyć ze sprawami firmy.

Wyzwaniem jest przekazanie firmy następnym pokoleniom, czyli tzw. sukcesja pokoleniowa. Społeczeństwo starzeje się, a więc sporo osób decyzyjnych osiąga wiek podeszły. Zdarzają się także nieszczęśliwe wypadki czy nagłe choroby. Wobec licznych zagrożeń, konieczne jest wykorzystanie narzędzi prawnych, podatkowych i gospodarczych, mających na celu opracowanie strategii sukcesyjnej. Przez strategię sukcesyjną rozumie się plan przekazania prowadzonej dotychczas działalności gospodarczej następnym pokoleniom.

Aktualna sytuacja pandemiii koronawirusa SARS-CoV-2 wzbudza wśród pracodawców i pracowników poważne wątpliwości. Wielu przedsiębiorców zaczyna dostrzegać potrzebę uregulowania formalności izabezpieczenia działalność firmy.

W związku z tym, pragniemy zaproponować kilka praktycznych rozwiązań. Pomogą one uchronić biznes przed skutkami kryzysu i nie tylko.

1. Ustanowienie zarządcy sukcesyjnego

Zarząd sukcesyjny to swoista nowość, wprowadzona Ustawą o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. To rozwiązanie dla osób prowadzących działalności gospodarcze na podstawie wpisu do CEiDG. Po śmierci przedsiębiorcy zarząd sukcesyjny pozwala tymczasowo kierować przedsiębiorstwem. Następcy prawni mają dzięki temu czas na podjęcie kluczowych decyzji. Do ustanowienia zarządu sukcesyjnego wymagane jest:

  • powołanie zarządcy sukcesyjnego;
  • zgoda osoby powołanej na zarządcę sukcesyjnego na pełnienie funkcji;
  • wpisu zarządcy sukcesyjnego do CEIDG.

Przedsiębiorca może także powołać zarządcę sukcesyjnego w ten sposób, że:

  • wskaże określoną osobę do pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego albo
  • zastrzeże, że z chwilą jego śmierci wskazany prokurent stanie się zarządcą sukcesyjnym.

2. Sporządzenie Konstytucji Firmy Rodzinnej

Konstytucja Firmy Rodzinnej to dokument lub zestaw dokumentów, regulujący stosunki oraz sposób prowadzenia działalności. Określa także zasady przeprowadzenia sukcesji przedsiębiorstwa rodzinnego. Jej zadaniem jest ustalenie ról członków rodziny w firmie. Dzięki Konstytucji można także wypracować model biznesowy, uwzględniający  wartości, cele oraz zasady działania rodziny. Każdą Konstytucję cechuje indywidualizm. Przemyślana Konstytucja gwarantuje długotrwałość firmy.

Sukcesja przedsiębiorstw dotyczy dwóch obszarów:

  • sukcesji osobowej (co do zasady przekazania funkcji zarządczych);
  • sukcesji majątkowej (przekazania majątku oraz dziedziczenia).

Zagadnienia związane z sukcesją osobową na ogół ujmuje się w Konstytucji Firmy Rodzinnej. Kwestie sukcesji majątkowej są natomiast nierzadko regulowane przez odrębne dokumenty, dopełniające Konstytucję Firmy Rodzinnej.

3. Ustalenie strategii sukcesji firmy

Wobec ryzyk, związanych także z pandemią koronawirusa, opracowanie strategii sukcesyjnej jest konieczne. W uproszczeniu, chodzi tu o plan przekazania działalności gospodarczej następnym pokoleniom. Strategia to punkt wyjścia do sporządzenia Konstytucji Firmy Rodzinnej.

4. Działania doraźne

Przez działania doraźne rozumiemy ustanowienie prokurenta bądź pełnomocnika do kontaktu z kontrahentem. Prokura jest szczególnym rodzajem pełnomocnictwa, którego może udzielić przedsiębiorca wpisany do Rejestru Przedsiębiorców, Od 30 kwietnia 2018 r. prawo takie przysługuje także przedsiębiorcom podlegającym obowiązkowi wpisu do CEiDG.  Zgodnie z art. 109¹ kodeksu cywilnego, prokura obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Prokurent ma szersze uprawnienia niż pełnomocnik.

Jeśli jednak przedsiębiorca nie chce przekazywać komukolwiek tak szerokiego zakresu uprawnień, może ustanowić pełnomocnika do kontaktu z danym kontrahentem. Pełnomocnictwo sporządza się pisemnie. Można je odwołać w dowolnym momencie.

Co robimy?

Przed właścicielem każdej firmy, bez względu na rodzaj działalności, lub jej formę, pojawi się kwestia przekazania kierownictwa następnemu pokoleniu. Specjaliści GLC proponują następujący zakres usług:
  • przeprowadzenie rozmów z uprawnionymi członkami rodziny celem znalezienia najlepszego rozwiązania i opracowania strategii sukcesji firmy rodzinnej,
  • opracowanie zasad ładu rodzinnego (family governance), w którego zakres wchodzi m.in. określenie roli członków rodziny, priorytetów rodzina/firma,
  • wsparcie i doradztwo dot. przygotowania i wdrożenia strategii sukcesyjnej,
  • doradztwo w zakresie powołania zarządcy sukcesyjnego;
  • opracowanie zasad ładu korporacyjnego, obejmującego dostosowanie umów spółek do strategii sukcesji rodzinnej;
  • opracowanie ładu własności i odpowiednich dokumentów,
  • kompleksowe opracowanie konstytucji przedsiębiorstwa rodzinnego, mającej na celu zabezpieczenie prawidłowej realizacji strategii przedsiębiorstwa rodzinnego,
  • doradztwo w zakresie sporządzania testamentów, umów darowizn oraz intercyz.

What do you gain?

W związku z sytuacją epidemiologiczną, w trosce o życie i zdrowie Klientów oraz Pracowników GLC, GLC podjęło decyzję o wprowadzeniu pracy zdalnej. W trakcie nie będą organizowane spotkania bezpośrednie. Zapewniamy jednak bieżące wsparcie telefoniczne lub za pośrednictwem teleinformatycznych środków porozumiewania się na odległość, takich jak Skype, Microsoft Teams, Viper, Zoom, czy TeamSpeak. Zalecamy również Państwu przeprowadzanie wewnętrznych rozmów dotyczących dalszej strategii działalności firmy w formie telefonicznej lub za pośrednictwem teleinformatycznych środków porozumiewania się na odległość.

Dlaczego GLC?

  • profesjonalne, sprawne działania, poparte wieloletnim doświadczeniem,
  • zrozumienie specyfiki firm rodzinnych i ich indywidualnego charakteru,
  • możliwość uzyskania szybkiej pomocy zarówno prawników, jak i doradców podatkowych,
  • stały monitoring zmian i propozycji pomocowych oraz pomoc w skorzystaniu z nich,
  • wygodna komunikacja, w tym w szczególności przy pomocy środków porozumiewania się na odległość